Field Archery เป็นการยิงธนูไปยังเป้าที่จัดวางในระยะที่ต่างๆ กัน (และมักจะไม่บอกระยะ) มักจะยิงกันในป่าและภูมิประเทศขรุขระ ถือเป็นชนิดกีฬาตามสิทธิ์ที่เหมาะสม การยิงในแบบนี้สามารถนำไปใช้เพื่อเป็นการปรับปรุงเทคนิคและความสามารถที่จำเป็นสำหรับ Bow Hunting ในบรรยากาศกลางแจ้งที่สมจริง

การจัดการแข่งขันยิงธนู Field Archery มักยึดตามกฎกติกาของ :

– International Field Archery Association (IFAA) หรือ
– World Archery Federation (WA หรือ FITA เดิม)

แต่บางครั้งก็ขึ้นอยู่กับผู้จัด เช่น

– สหราชอาณาจักรจะใช้ National Field Archery Society (NFAS) และ
– National Field Archery Association (NFAA) ซึ่งอยู่ในประเทศสหรัฐอเมริกา

แรกทีเดียว คุณจะสังเกตได้ว่าขนาดของหน้าเป้าระบุขนาดเป็น ‘เซนติเมตร’ ส่วนระยะที่ยิงไปยังแต่ละเป้าจะระบุเป็น ‘เมตร’ นั่นเพราะว่า World Archery ใช้ระบบเมตริกสำหรับการวัดในการยิงธนูแข่งขัน Field Archery เหมือนกับที่ใช้ในการแข่งขัน Olympic และ Paralympic

การแข่งขันนี้มีการจัดที่ค่อนข้างเป็นเอกลักษณ์ มีลักษณะเฉพาะ หน้าเป้า ถึงจะดูคล้ายกับหน้าเป้าธนูที่ยิงใน Olympic แต่แต้มคะแนนจะเปลี่ยนไป และสีก็จะไม่เหมือนกัน : สีเหลืองซึ่งเป็นจุดกลางเป้าจะมี 2 วง และที่เหลือจะเป็นวงสีดำทุกวง แทนที่จะเป็นวงคะแนน 5 ถึง 10 คะแนน แต่จะเป็นคะแนน 1 ถึง 6 คะแนนแทน วง 6 คะแนนซึ่งมีวง X กลางเป้าและเรียงลับดับคะแนนลดหลั่นออกมา

ในการหาระยะที่คุณจะยิง คุณต้องตัดสินใจเลือกก่อนว่าจะยิงธนูประเภทไหน : Recurve, Compound, หรือ Barebow เพื่อที่คุณจะลงยิงในระยะที่ถูกจัดแบ่งไว้ตามประเภทของธนูที่ยิง

คุณจะรู้ได้ว่าคุณต้องยืนยิงตรงหมุดไหน โดยดูจากสีของหมุด หมุดสีแดงและสีน้ำเงินปักบนพื้นเป็นการระบุตำแหน่งยืนยิงไว้ในแต่ละเป้า สีน้ำเงินจะเป็นของผู้ยิงธนูประเภท Barebow และ สีแดงจะเป็นของประเภท Recurve และ Compound ไม่เหมือนกับการยิง Target Archery ซึ่งคุณวางตำแหน่งเท้าใดเท้าหนึ่งไว้อีกด้านของเส้นยิง แต่ในการแข่ง Field Archery คุณต้องวางเท้าทั้งสองข้างหลังหมุด

คุณจำเป็นต้องรู้ว่าการยิงในแต่ละชุดจะต้องทำอย่างไร คุณมีเวลา 3 นาที เพื่อที่จะคำนวณกะระยะที่จะยิงและยิงธนู 3 ลูกในแต่ละเป้า หน้าเป้าขนาด 20 ซม และ 40 ซม จะถูกติดเรียงบน Back Stop

การยิงหน้าเป้าที่เล็กกว่า ถึงจะเป็นเรื่องยากและถือเป็นความท้าทายความสามารถของผู้ยิง แต่ก็สร้างความสนุกสนานได้อีกด้วย

เมื่อถึงคราวที่ต้องยิง หน้าเป้า 20 ซม และ 40 ซม ผู้ยิงจะผลัดกันยิง ด้วยในแต่ละกลุ่มจะมีผู้ยิงกลุ่มละ 4 คน และต้องผลัดเปลี่ยนกันยิง เค้าจึงจัดระบบเพื่อให้สะดวกในการที่จะกำหนดว่าผู้ใดจะต้องยิงก่อน :
ผู้ยิงก่อน 2 คนแรกที่จะก้าวเข้าหมุดยิงก่อน จะถูกเรียกเป็นผู้ยิง A และ B
ผู้ยิง A จะยืนอยู่ด้านซ้ายมือของหมุด และ B จะยืนด้านขวาของหมุด ผู้ยิงทั้งสองคนจะยิงไปยังเป้าตามรูปด้านล่าง เช่นเดียวกันกับผู้ยิง C และ D เพียงแต่จะเริ่มก้าวเข้าสู่หมุดยิงหลังจากที่ผู้ยิง A และ B เสร็จสิ้นการยิงเป้านั้นแล้ว

เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น แค่จำไว้ว่าถ้าคุณเป็นผู้ยิงผลัด AB ก็จะเข้ายิงก่อน ถ้าเป็นผลัด CD ก็จะเข้ายิงทีหลัง คุณจะยิงเป้าขนาด 20 ซม และ 40 ซม (ตามรูป) ซึ่งจะมีการระบุไว้ว่ายิงเป้าไหน แต่สำหรับหน้าเป้าขนาด 60 ซม และ 80 ซม มันจะมีเพียงแค่หน้าเป้าเดียว ซึ่งเป็นเป้าขนาดใหญ่ติดไว้บน Back Stop ดังนั้นเมื่อถึงผลัดที่คุณต้องยิง ก็แค่ยิงไปที่เป้านั้นเป้าเดียว เล็งและยิงให้เข้าตรงกลาง

เมื่อยิงธนู FITA Field และใน Forest Round คุณต้องกะระยะเป้าที่จะยิงเอง ซึ่งเป้าที่กำหนดให้นั้น ผู้ยิงจะไม่มีโอกาสเห็น หรือรู้ระยะ หรือเคยยิงมาก่อน นี่คือที่สุดของความสนุกและท้าทายในการยิง Field

ถ้าหากคุณต้องการที่จะชนะในการแข่งขัน คุณต้องมีความสามารถในการกะระยะยิงในระดับที่ดีพอควร เพราะคุณจะต้องเจอคู่แข่งที่กะระยะเก่ง ในการแข่งขันอย่างแน่นอน

แต่อย่าเพิ่งถอดใจ นักยิงธนู Field ล้วนแล้วแต่เริ่มต้นหัดโดยการลอง และมันก็ไม่ได้ยากเย็นจนเกินไป คนส่วนใหญ่จะกะระยะได้ค่อนข้างใกล้เคียงมากขึ้น หลังจากที่ได้ลองสักสองสามครั้ง แต่ควรจำไว้ว่า ‘แม้แต่ผู้ช่ำชอง หรือจะเก่งแค่ไหนก็ตาม ก็ยังมีโอกาสที่จะพลาดท่าได้’ เพราะฉะนั้นอย่างเพิ่งท้อ!

เราอาจได้ยินนักธนู Target เตือนบ่อยๆ ว่า “การไปยิง Field อาจจะจบด้วย การยิงพลาดทุกเป้าและลูกธนูพังหมด – หรือคุณอาจจะเดินล้ม คันธนูกระแทกพื้น จากการเดินทางขรุขระ รกในป่า…” ถ้ากล่าวถึงปัญหาเรื่องยิงหลุดเป้า มันก็เกิดขึ้นได้กับทุกคน ซึ่งมีมานับตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน – เรื่องการเดินลื่นล้มในทางขรุขระ รก คุณก็แค่ระวังให้มากขึ้น มันจะเกิดก็เกิด ใครจะไปห้ามได้

แต่อันที่จริง จะว่าไปแล้ว ผู้จัดการแข่งขันจะต้องพิจารณาและวิเคราะห์ให้ถ้วนทั่วก่อนแล้ว ไม่ได้ปล่อยให้เป็นไปตามยถากรรม จะหลีกเลี่ยงบริเวณหลังเป้าที่ไม่ดี ซึ่งอาจมีโอกาสทำให้ผู้ยิงยิงหลุดเป้าได้ง่าย เช่นมีกิ่งไม้มาบังด้านหน้าตำแหน่งเป้า หากเกิดการยิงพลาดหลุดเป้า ลูกธนูก็จะไม่เสียหายหรือสูญหาย และควรหลีกเลี่ยงพื้นที่ตั้งเป้า ตำแหน่งยืนยิงที่ลื่น หรือมีสิ่งแวดล้อม ภูมิประเทศที่ไม่ดี อันตราย ฯลฯ ถ้าจะให้ดีควรมีการเตือน หรือเขียนเตือนลงในกระดาษจดคะแนน แจ้งถึงสิ่งที่ควรหลีกเลี่ยงหรือระวัง จุดไหนบ้าง มีอะไรบ้าง ในระหว่างเดินเท้าจากเป้าสู่เป้า

จะเปรียบไปแล้ว การแข่งขันยิงธนู Field ไม่ได้มีอะไรแย่หรือแตกต่างไปจากเดินเล่นในสวน ในป่า หรือปีนเนินใกล้ๆ บ้าน ส่วนเรื่องลูกธนูหาย มันก็ไม่ใช่เรื่องอะไรที่จะแย่จนทำให้ไม่กล้ายิง Field!

มันมีเทคนิคมากมายหลายแบบที่จะนำมาใช้เพื่อกะระยะ แต่คุณต้องหัดและฝึกฝน ซ้อม ซ้อม และก็ซ้อม เพื่อให้เก่ง ให้ชำนาญ

วิธีหัดที่ดีที่สุด คือเดินเข้าไปในสวน และคาดคะเนระยะจากจุดยืนไปยังต้นไม้ หรือก้อนหินข้างหน้า แล้วนับจำนวนก้าวเพื่อเช็คระยะของตัวเอง

การลงแข่งขัน Field บ่อยๆ ให้เกิดความคุ้นชินกับเป้าที่ไม่ได้บอกระยะก่อนล่วงหน้า แน่นอนถือเป็นการช่วยฝึกได้เป็นอย่างดี

ผู้ยิงบางคนใช้วิธีง่ายๆ โดยการใช้ส่วนต่างๆ ของคันธนูหรืออุปกรณ์เป็นตัวช่วยเทียบ ไปเทียบกะขนาดกับวัตถุที่รู้ขนาดแน่ชัด วิธีนี้จะใช้ได้ผลก็ต่อเมื่อคุณต้องรู้ขนาดของวัตถุที่จะใช้เทียบด้วย (ยกตัวอย่าง เช่น ขนาดของ Back Stop หรือ ขนาดหน้าเป้า)

แต่ผู้ยิงธนูระดับแนวหน้าหลายๆ คน ยังว่าวิธีนี้ยังไม่แม่นยำพอ บ้างก็ว่าใช้วิธีนี้ไม่เป็น วิธีธรรมดาที่คุณเทียบขนาดของศูนย์เล็ง (หรืออาจใช้ขนาดของลูกธนู ฯลฯ) กับขนาดของหน้าเป้า ขนาดของ Back Stop หรืออะไรก็ได้ที่คุณรู้ขนาด ด้วยประสบการณ์คุณจะสามารถกะได้ว่าระยะห่างของเป้าเมื่อเอาศูนย์เล็งครอบลงไปแล้วอยู่ระยะประมาณเท่าไหร่ จะอย่างไร ไม่ว่าคุณจะใช้วิธีไหน คุณต้องฝึกจนถึงระดับที่เรียกว่ามั่นใจได้ : เราขอแนะนำ ให้คุณใช้ของเล็ก ๆ น้อย ๆ ทุกอย่าง!

หมายเหตุ : กฎกติกาเขียนไว้ชัดว่า ไม่อนุญาตให้ใช้ กล้องบอกระยะ (Range Finder) หรืออุปกรณ์ที่คล้ายกัน ถึงแม้จะไม่ได้เขียนแจ้งไว้ในกฎกติกาหมวดอุปกรณ์ ซึ่งก็หมายความว่า คุณไม่สามารถที่จะดัดแปลงส่วนใดใดของอุปกรณ์ธนูเพื่อใช้กะระยะ

ตามที่ได้อธิบายไว้ กระบวนการที่ต้องรู้ขนาดหน้าเป้า หรือ Back Stop เพื่อมาคำนวณ ส่วนการแยกแยะหน้าเป้าระหว่างขนาด 20 ซม หรือ 40 ซม สามารถบอกได้โดยไม่มีปัญหาเพราะรูปแบบการวางเป้าทั้ง 2 แบบต่างกัน แต่ถ้าคุณผิด คิดว่าหน้าเป้า 80 ซม เป็น 60 ซม หรือจะกลับกัน ผลที่ได้จะทำให้คุณผิดในการประมาณระยะไป 10 – 15 เมตร ความผิดพลาดอาจจะทำให้คุณสูญเสียคะแนนที่สำคัญไป มันเป็นอย่างนั้นจริงๆ ในการประเมินระยะสนามยิง และประสบการณ์ของคุณหรือการรู้โดยสัญชาติญาณเท่านั้นที่จะช่วยคุณได้ นอกเหนือจากการศึกษา สังเกต จุดใดๆ บนหน้าเป้าหรือ Back Stop เพื่อที่จะทำให้คุณเห็น และแยกแยะข้อแตกต่างนั้นๆ ได้ (เช่น ขนาดของตัวอักษร, ขนาดของกรอบ, ฯลฯ)

ในกฎของ FITA ระบุไว้ชัดว่า ไม่อนุญาตให้ใช้อุปกรณ์ Range Finder หรือเครื่องบอกระยะ และยังระบุด้วยว่าผู้ยิงไม่ควรใช้อุปกรณ์ของเขาเป็นไปในการอื่นมากกว่าที่ใช้เพื่อยิง ซึ่งหมายความว่าคุณไม่ควรยกคันเล็ง ทำเป็นว่าจะยิงแต่กลับไปใช้วัดระยะ แต่ก็เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่าการพยายามห้ามไม่ให้วัดโดยการใช้อุปกรณ์ใดๆ นั้นเป็นไปไม่ได้ แต่กฎพยายามที่จะห้ามและกันไม่ให้การใช้ Range Finder มีปรากฏในการแข่งขัน Field Archery ของ FITA นี่เองที่ทำให้กฎจะอนุญาตให้คุณใช้วิธีการต่างๆ ในการเทียบเคียงมากกว่าที่จะให้คุณนำอุปกรณ์มาเป็นสิ่งช่วยวัดแทน Range Finder
ก่อนหน้านี้ในอดีต มันมีกฎว่า ถ้าคุณเริ่มยกคันน้าวสายเล็งไปที่เป้าแล้ว และก่อนที่ลูกธนูลูกแรกของคุณถูกยิงออกไป จะไม่อนุญาตให้คุณลดคันเพื่อปรับศูนย์เล็งอีก แต่กฎนี้ได้ถูกเปลี่ยนไปเพราะมันกลับสร้างปัญหามากกว่าแก้ปัญหา

เพราะฉะนั้น เพื่อที่จะไม่ให้ถูกกรรมการห้ามหรือถูกรบกวนจากผู้แข่งขันท่านอื่น คุณควรจะยกคันธนูโดยทำเหมือนกับจะยิง แต่ให้ใช้ช่วงจังหวะนั้นวัดและกะระยะ ด้วยวิธีนี้คุณไม่ได้ทำผิดกฎ และด้วยกฎกติกาในปัจจุบันไม่มีใครจะมากต่อว่าคุณได้

ไม่ต้องรู้สึกผิดหวัง มันเป็นเรื่องปรกติซึ่งต้องใช้เวลาและการฝึกฝน และเมื่อถึงวันนั้นคุณจะหาวิธีการของคุณเองได้และขณะเดียวกันจะมาพร้อมกับคะแนนของคุณที่ดีขึ้น

ตามที่เคยได้แจ้งไว้ก่อนแล้ว ผู้ยิงที่มีประสบการณ์อาจใช้วิธีละนิด ส่วนละหน่อย จากเทคนิคที่กล่าวมาแล้วทั้งหมด

พยายามที่จะประมาณระยะที่ไกลที่สุดที่คุณคิดว่ามันควรจะเป็น ค่อยมาระยะที่ใกล้ที่สุด แล้วหาจุดกลางระหว่างไกลกับใกล้และเพิ่มเผื่อไปอีกเล็กน้อย…(เช่น ระยะไกลสุดที่คุณคิดไว้คือ 50 เมตร ระยะใกล้สุดอาจเป็น 40 เมตร ค่ากลางคือ 45 เมตรและเพิ่มเผื่อขึ้นอีกสัก 2 เมตร ลองตั้งศูนย์เล็งไว้ที่ 47 เมตร แล้วลองยิงดู) หวังว่าลูกธนูคุณคงปะทะเป้า หรืออย่างน้อยก็ใกล้พอที่จะให้คุณได้คะแนนบ้าง